In ons jaarbericht hebben wij de belangrijkste cijfers en activiteiten uit 2017 op een rijtje gezet. Wij nodigden in 2017 in totaal bijna 438.000 vrouwen en mannen uit voor de bevolkingsonderzoeken borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker.
Doel van de bevolkingsonderzoeken is het vroeg opsporen van kanker. Als kanker in een vroeg stadium wordt gevonden is de behandeling veelal minder zwaar en de kans op genezing groter.
De bevolkingsonderzoeken naar kanker worden uitgevoerd door vijf regionale screeningsorganisaties. Bevolkingsonderzoek Noord werkt in de provincies Groningen, Friesland en Drenthe.
Wilt u meer weten? In onze jaarrekening 2017 leggen wij financiële verantwoording af voor onze werkzaamheden en resultaten in 2017. U vindt de jaarrekening op onze website.
Ik wens u veel leesplezier.
Jan Henk Sangers,
bestuurder
Organisatie
Bevolkingsonderzoek Noord is een van de vijf screeningsorganisaties die in Nederland verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de bevolkingsonderzoeken borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker. Het werkgebied van Bevolkingsonderzoek Noord omvat de provincies Drenthe, Friesland en Groningen.
Organisatie
Bevolkingsonderzoek Noord is een van de vijf screeningsorganisaties die in Nederland verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de bevolkingsonderzoeken borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker. Het werkgebied van Bevolkingsonderzoek Noord omvat de provincies Drenthe, Friesland en Groningen.
Personeel en verzuim
Op 31 december 2017 had Bevolkingsonderzoek Noord 114 medewerkers in dienst. Het gemiddeld verzuimpercentage in 2017 bedroeg 5,31%.
Personeel en verzuim
Personeel
Op 31 december 2017 had Bevolkingsonderzoek Noord 114 medewerkers in dienst. Het totale aantal fte is gedaald van 77,26 in 2016 naar 74,84 in 2017.
Verzuim
Het gemiddeld verzuimpercentage in 2017 bedroeg net als in 2016 5,31%. Het verzuimpercentage is in lijn met het landelijk gemiddelde van 5,1% in de zorgsector (bron: CBS). De meldingsfrequentie is gestegen van 0,08 in 2016 naar 0,11 in 2017. Hieruit valt op te maken dat het verzuim per melding korter was dan in 2016.
Financieel resultaat
Het boekjaar 2017 is afgesloten met een positief resultaat van € 492.158. Het resultaat is beïnvloed door een aantal incidentele posten. Het resultaat wordt toegevoegd aan het eigen vermogen en wordt aangewend voor de financiering van van de landelijke projecten ScreenIT en BK2020.
Financieel resultaat
Het boekjaar 2017 is afgesloten met een positief resultaat van € 492.158. Het positieve resultaat wordt toegevoegd aan het eigen vermogen en wordt aangewend voor de financiering van van de landelijke projecten ScreenIT en BK2020.
Het resultaat is beïnvloed door een aantal incidentele posten:
- De opbrengsten zijn lager dan begroot. Dit is grotendeels te wijten aan de start van het vernieuwde bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Daartegenover staan ook lagere uitvoeringskosten zoals kosten voor de borstkankerscreening en lagere kosten door de invoering van het vernieuwde bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker.
- De afschrijving op de mobiele onderzoekscentra is gewijzigd van 10 naar 15 jaar.
- Een langdurig contract voor de digitale beeldopslag met lagere kosten.
- Door de digitalisering worden geen analoog opgeslagen beelden meer gebruikt. Daardoor is in 2017 een bestaande langlopende voorziening komen te vervallen.
- Daarnaast zijn er nog een aantal kleinere afwijkingen in de werkelijkheid ten opzichte van de begroting.
Meer informatie over het financieel resultaat is te vinden in de jaarrekening 2017 van Bevolkingsonderzoek Noord. Deze is te vinden op https://www.bevolkingsonderzoeknoord.nl/regio-informatie/jaarverslag
Kwaliteit
In 2017 speelde informatiebeveiliging een grote rol. De hele organisatie heeft zich ingespannen om zich in een kort tijdsbestek voor te bereiden op de NEN7510 (informatiebeveiliging in de zorg), wat in december resulteerde in het behalen van het certificaat.
Kwaliteit
In januari en februari 2017 vond de periodieke audit in het kader van de NEN-EN 15224 (ISO voor de zorg) plaats. Deze audit verliep uitstekend, er werden geen afwijkingen geconstateerd.
In 2017 speelde informatiebeveiliging een grote rol. De hele organisatie heeft zich ingespannen om zich klaar te maken voor de NEN7510, wat in december resulteerde in het behalen van het certificaat.
Er werd geparticipeerd in landelijke projecten, zoals de voorbereiding en invoer van het nieuwe baarmoederhalskankeronderzoek en een nieuw documentmanagementsysteem. Ook werd veel aandacht geschonken aan het auditen van de laboratoria en coloscopiecentra voor het darmkankeronderzoek, en de intercollegiale toetsingen voor het baarmoederhalskankeronderzoek.
Het uitgangspunt van de ISO voor de zorg is dat een organisatie zichzelf continu moet verbeteren. Hiervoor moet een organisatie relevante bedrijfsprocessen beschrijven en vaststellen hoe deze processen beheerst worden. Belangrijke aandachtspunten zijn o.a. risicomanagement en stakeholdermanagement.
Bevolkingsonderzoek borstkanker
Vrouwen in de leeftijd van 50 tot en met 75 jaar ontvangen om de twee jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker. Het onderzoek bestaat uit het maken van röntgenfoto’s van de borsten in een van onze acht onderzoekscentra. De gemaakte mammografieën worden in de bekijkeenheid in Groningen onafhankelijk van elkaar beoordeeld door twee radiologen onafhankelijk van elkaar, waarna de cliënt de uitslag per post ontvangt. Bij verdenking van borstkanker wordt de huisarts van de cliënt van tevoren geïnformeerd. De huisarts draagt zorg voor verwijzing naar een mammapoli in het ziekenhuis.
Door het bevolkingsonderzoek borstkanker overlijden er landelijk elk jaar ongeveer 850 vrouwen minder aan borstkanker.
Bevolkingsonderzoek borstkanker
In 2017 nodigde Bevolkingsonderzoek Noord 142.922 vrouwen uit om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Van deze vrouwen hebben 115.804 gehoor gegeven aan de uitnodiging en zijn onderzocht. Het opkomstpercentage komt hiermee op 81,03% (in 2016: 79,3%). De productie in 2017 was iets hoger dan de taakstelling (115.000 onderzoeken).
In 2017 meldden 14.258 cliënten (10%) zich af (non-participatie). Van de 14.258 non-participanten meldden 2.862 vrouwen zich definitief af voor het onderzoek. Bij de overige cliënten is de afmelding van tijdelijke aard.
Het aantal cliënten dat niet reageerde op de eerste uitnodiging noch op de herinneringsuitnodiging (non-respons) bedroeg 12.860 (9%). In 2016 waren dit er 15.205 (10,7%).
Natraject
In 2017 werden 1.857 vrouwen doorverwezen voor vervolgonderzoek. Bij 772 van hen werd borstkanker gevonden.
Natraject
In 2017 werden 1.857 vrouwen doorverwezen voor vervolgonderzoek. Bij 772 van hen werd borstkanker gevonden (terecht positief). Bij 1.072 vrouwen werd bij nader onderzoek niets gevonden (fout-positief), van 13 vrouwen is de definitieve diagnose nog niet bekend. Het detectiepercentage over 2016 is 0,7% en het verwijscijfer is 1,6%. Deze cijfers vallen ruim binnen de landelijke streefwaarden.
Werken aan de toekomst
In 2015 is gestart met de voorbereidingen voor de vervanging van de mammografen, de ICT-systemen voor beeldopslag (inclusief beeldmanagement) en de bekijkstations. Dit landelijke programma draagt de naam BK2020. Het programma is in 2016 en 2017 verder ontwikkeld.
Werken aan de toekomst
In 2015 is gestart met de voorbereidingen voor de vervanging van de mammografen, de ICT-systemen voor beeldopslag (inclusief beeldmanagement) en de bekijkstations. Dit landelijke programma draagt de naam BK2020. Het programma is in 2016 en 2017 verder ontwikkeld.
In 2015 is gestart met de voorbereidingen voor de vervanging van de mammografen, de ICT-systemen voor beeldopslag (inclusief beeldmanagement) en de bekijkstations. Dit landelijke programma draagt de naam BK2020. Het programma is in 2016 en 2017 verder ontwikkeld.
De aanbestedingen voor mammografen en beeldopslag zijn in 2017 verder afgerond.
Uit die aanbestedingen zijn de leveranciers van de mammografen, de beeldopslag en daarvoor nodige hard- en software gekozen.
Bij Bevolkingsonderzoek Noord is een projectgroep in het leven geroepen die verantwoordelijk is voor de uitrol en implementatie van het programma in de regio.
Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker
Vrouwen in de leeftijd van 30 tot en met 60 jaar ontvangen om de vijf jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Zij worden uitgenodigd om een uitstrijkje te laten maken bij de huisarts. De cliënten ontvangen per brief de uitslag van het onderzoek van Bevolkingsonderzoek Noord. In 2017 is het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker vernieuwd.
Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker
Vrouwen in de leeftijd van 30 tot en met 60 jaar ontvangen om de vijf jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Zij worden uitgenodigd om een uitstrijkje te laten maken bij de huisarts. De cliënten ontvangen per brief de uitslag van het onderzoek van Bevolkingsonderzoek Noord. In 2017 is het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker vernieuwd.
Cijfers
In 2017 werden 79.135 vrouwen uitgenodigd deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. 46.281 vrouwen, ofwel 58,5% (ter vergelijking: 61,4% in 2016), gaven gehoor aan deze oproep en lieten een uitstrijkje maken of deden mee met de zelfafnameset. Dit cijfer is van peildatum april 2018 en inclusief naijleffect (uitgenodigd in 2017, deelgenomen in 2018).
Cijfers
In 2017 werden 79.135 vrouwen uitgenodigd deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. 46.281 vrouwen, ofwel 58,5% (ter vergelijking: 61,4% in 2016), gaven gehoor aan deze oproep en lieten een uitstrijkje maken of deden mee met de zelfafnameset. Dit cijfer is van peildatum april 2018 en inclusief naijleffect (uitgenodigd in 2017, deelgenomen in 2018).
2.246 cliënten (8,6%) gaven aan (op dit moment) geen gebruik te willen maken van de uitnodiging (non-participatie). Van hen meldden 387 zich definitief af voor het bevolkingsonderzoek.
Het onderzoek
Bij de primaire controle op de aanwezigheid van HPV bleek dat bij 91,05% van de deelnemers geen HPV werd aangetroffen. Bij 8,89% werd wel HPV aangetroffen en werd verder (cytologisch) onderzoek gedaan. 0,06% van de tests waren niet beoordeelbaar. Deze cliënten werden opnieuw uitgenodigd. Van de cliënten waarvan het celmateriaal is onderzocht, is 34,62% doorverwezen naar de gynaecoloog.
Scholingen
In 2017 is een volledig aangepaste versie van het scholingsmateriaal gebruikt, met oog op het vernieuwde bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Daarnaast heeft Bevolkingsonderzoek Noord op een aantal opleidingen tot huisartsassistent gastlessen verzorgd. In 2017 is een serie van 7 voorlichtingsavonden in het kader van de vernieuwing van het baarmoederhalskankeronderzoek afgerond.
Scholingen
In 2017 is een volledig aangepaste versie van het scholingsmateriaal gebruikt, met oog op het vernieuwde bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. In totaal hebben 35 doktersassistenten de basisscholing gevolgd. Daarnaast zijn bij de vervolgscholingen 60 doktersassistenten opgeleid.
In het voorjaar van 2017 heeft Bevolkingsonderzoek Noord op uitnodiging van het Noorderpoort college een tweetal gastlessen gegeven op de opleiding tot huisartsassistente. Hier is vooral aandacht gegeven aan het (vernieuwde) bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. In de tweede helft van 2017 is een soortgelijke les ook gegeven op het Alfa College.
Naast opleidingen is Bevolkingsonderzoek Noord ook aanwezig geweest op een informatieavond voor huisartsen en huisartsassistenten. Daar is praktijkles cervixscreening gegeven en een presentatie over het bevolkingsonderzoek naar darmkanker.
Vernieuwing
Het vernieuwde bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker wordt in regio noord sinds maart 2017 uitgevoerd. De grootste veranderingen: primair wordt er op de aanwezigheid van HPV gescreend en de mogelijkheid om met een zelfafnameset mee te doen aan het bevolkingsonderzoek.
Vernieuwing
Het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker is vernieuwd per 1 januari 2017. Het vernieuwde bevolkingsonderzoek zou medio 2016 worden ingevoerd. Eind oktober 2015 liet minister Schippers de Tweede Kamer weten dat de invoering wordt uitgesteld. De invoeringsdatum was onder druk komen te staan door juridische procedures rond de aanbestedingen. Deze kostten meer tijd dan verwacht.
De belangrijkste wijziging in het vernieuwde onderzoek is dat er wordt gescreend op hrHPV (hoog risico humaan papillomavirus). Baarmoederhalskanker wordt door dit virus veroorzaakt.
Nieuw is ook de inzet van een zelfafnameset. Vrouwen die het vervelend of moeilijk vinden een uitstrijkje te laten maken, kunnen op deze manier toch meedoen aan het bevolkingsonderzoek.
In het eerste kwartaal van 2017 is het vernieuwde bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker gefaseerd ingevoerd. Tijdens die uitrol is in onze regio de laatste van drie bijeenkomsten voor huisartsen en huisartsassistenten gegeven in voorbereiding op het nieuwe onderzoek. Ook het eigen personeel is uitgebreid voorgelicht. In maart was regio Noord was de laatste regio waar het vernieuwde onderzoek van start ging.
Bevolkingsonderzoek darmkanker
In januari 2014 is de gefaseerde invoering van het bevolkingsonderzoek darmkanker gestart. Dit bevolkingsonderzoek is voor mannen en vrouwen van 55 tot en met 75 jaar. Zij ontvangen iedere twee jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek. Volgens planning is het nieuwe bevolkingsonderzoek in 2019 volledig ingevoerd. Het bevolkingsonderzoek kan landelijk op termijn jaarlijks 2.400 sterfgevallen aan darmkanker helpen voorkomen.
Het bevolkingsonderzoek bestaat uit een ontlastingstest, die met de uitnodiging per post wordt verzonden. In het laboratorium wordt onderzocht of er bloed in de ontlasting zit. Bevolkingsonderzoek Noord verstuurt de uitslag per post aan de cliënt. Als er bloed in de ontlasting is aangetroffen, wordt bij de uitslag direct een uitnodiging voor een intakegesprek voor vervolgonderzoek meegezonden. Het vervolgonderzoek (intake en coloscopie) vindt plaats in een coloscopiecentrum. Vrijwel alle coloscopiecentra zijn onderdeel van een ziekenhuis, een aantal klinieken zijn privaat.
Bevolkingsonderzoek darmkanker
Opkomst
In 2017 zijn volgens de gefaseerde planning mannen en vrouwen uitgenodigd uit de geboortejaren 1942, 1944, 1956, 1958 en 1960, en zijn daarmee toegevoegd aan het onderzoek.
In totaal werden in 2017 door Bevolkingsonderzoek Noord 215.665 personen uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek darmkanker (in 2016: 161.617). Er werden 159.288 (73,86%) beoordeelbare ontlastingstesten teruggestuurd.
150.278 deelnemers (94,92%) ontvingen een gunstige uitslag. Bij 8.048 personen (5,08%) werd bloed in de ontlasting gevonden. Zij ontvingen bij de uitslag een uitnodiging voor een intakegesprek voor vervolgonderzoek in een coloscopiecentrum.
Verwijzingen
Van de 8.048 verwezen personen zijn er 7.339 naar de intake geweest. 6.698 personen ondergingen een coloscopie. Dit verschil in aantal is te verklaren doordat tijdens de intake kan blijken dat een coloscopie niet mogelijk of zinvol is (bijv. door gezondheidsredenen of medicijngebruik). Ook kan een cliënt er zelf voor kiezen geen coloscopie uit te laten voeren.
Bij 7,08% van de deelnemers die een coloscopie ondergingen werd darmkanker gevonden, bij 38,82% vergevorderde poliepen en bij 34,65% beginnende poliepen. Bij 19,23% werden geen afwijkingen gevonden. Van de resterende 0,22% is op het moment van schrijven nog geen eindconclusie bekend.
Informatiebijeenkomsten
Bevolkingsonderzoek Noord heeft is in 2017 op verschillende bijeenkomsten aanwezig geweest, om informatie te geven over het bevolkingsonderzoek darmkanker.
Zo organiseerde Bevolkingsonderzoek Noord een netwerkbijeenkomst voor coloscopiecentra, gaven we een presentatie aan huisartsen en huisartsassistenten en verzorgden we een klinische les aan de afdeling radiologie van een ziekenhuis.
Informatiebijeenkomsten
Bevolkingsonderzoek Noord heeft is in 2017 op verschillende bijeenkomsten aanwezig geweest, om informatie te geven over het bevolkingsonderzoek darmkanker.
Zo organiseerde Bevolkingsonderzoek Noord een netwerkbijeenkomst voor coloscopiecentra, gaven we een presentatie aan huisartsen en huisartsassistenten en verzorgden we een klinische les aan de afdeling radiologie van een ziekenhuis.
www.bevolkingsonderzoeknoord.nl
Tekst en redactie:
Team communicatie
Ontwerp en realisatie:
Sunflower IT
Vormgeving:
Peter J. Jansen
www.bevolkingsonderzoeknoord.nl
Tekst en redactie:
Team communicatie
Ontwerp en realisatie:
Sunflower IT
Vormgeving:
Peter J. Jansen